Поиск по тэгу 'атоочтук'
library_books
Образование причастий
В современном киргизском языке 4 вида причастий: на - ган, -ар//-бас, -уучу
(-оочу), -чу, сложное прпчастие на - а/ -й -- элек.
## П р и ч а с т и е на -ган.
От основы глагола с помощью аффикса -ган (-ген, -гон, -гөн, -кан, -кен, -кон,
-көн) образуется причастие прошедшего времени: келген киши 'приехавший
человек', алынган китеп 'взятая книга', ачылган гүл 'распустившийся
цветок'.
О..
library_books
Именные признаки причастий
К именным признакам причастий относятся следующие:
1) В предложенин они в неизменяемой форме выполняют функцию определения,
примыкая препозитивно к определяемому слову, как имена прилагательные. Это
объединяет причастия с прилагательными, от которых они отличаются семантикой,
так как прилагательные обозначают постоянный признак предмета, а причастия,
благодаря глагольности, временный: Кожолор Ал..
library_books
Отглагольные формы причастия
Отношение причастия к глаголу определяется самой сущностью этой формы, которая
регулярно образуется с помощью специальных унифицированных аффиксов только от
глагольных основ, причем, как и любая форма, причастия неограничены в охвате
глагольных основ.
Как отглагольная форма причастия обладают следующими глагольными признаками:
1. Обладают категорией времени, выступая в формах прошедшего, насто..
library_books
Атооч сөздөрдөн этиш жасоочу өнүмсүз курандылар
-ан: оозан-, узан-
-ыт: жогот-, түгөт-
-бар: албыр-, жалбар-
-бы: желпи-, олбу-: олбуп-солбуп-
-лык: ардык-, соолук-
-ра: куура-, сооро-
-са: көксө-, сууса-, жаңса-, эңсе-, (акса-)
-сы: сүрсү-, (өксү-)
-сын: бойсун-, моюнсун-
-ча: курча-, (калча-)
-чый: куучуй-, тикчий-
-чыла: кедейчиле-, көпчүлө-
-чылан: акчылан-
-ша: какша-, тыңша-
-шырай: акшырай-, кем..
library_books
Атооч сөздөрдөн этиш жасоочу аз өнүмдүү курандылар
-ал: жаңыл-, жогол-, жөтөл-, койул-, тирил- ж.б.
-ар: агар-, көгөр-, бозор-, кайгыр-, кыскар-, жаңыр- ж.б.
-ка: теске-, иске- ж.б.
-сы: баатырсы-, жакшысы-, кыйынсы-, семизси-, өйдөсү-, улуусу- ж.б.
-сын: мыктысын-, баатырсын-, өйдөсүн-, теңсин-, тыңсын-, акылдуусун-, билимдүүсүн ж.б.
-шы: болукшу-, быкшы-, бүкшү-, какшы-, нымшы-, толукшу-, шаңшы-, ше..
library_books
Атооч сөздөрдөн этиш жасоочу өнүмдүү курандылар
-а: кана-, жоло-, түнө-, түзө-, сына-, күчө-, өөнө-, жыйна-, сана-, орно-, ата-, ойно-, жаша-, кана-, тише-, бошо-, теңе-, ото-, аша-, кына- ж.б.
-ай: азай-, көбөй, оңой-, жооной-, картай-, саргай-, улгай-, сокурай-, кеңей-, бүкүрөй-, муңай-, чоңой- ж.б.
-ар: кыскар-, агар-, көгөр-, түнөр-, жакшыр-, эскир-, карар-, тазар-, бозор-, жашар-, ичкер-, саргар-, жоонор-, жука..
library_books
Өнүмсүз курандылар
-а: карта, кече, уча
-ай: жубай, көкөй, кумай, өгөй
-аке: байке (байаке), тайаке
-алак: кызалак, сагалак, сугалак, тоголок (томолок), шапалак,
эселек, эбелек
-ан: атан, эрен, Жолон
-аң: бошоң, жашаң, картаң, кечең, кыраң, түзөң, эртең
-ас: белес, жонос, күнөс
-ат: канат, колот, элет
..
library_books
Аз өнүмдүү курандылар
-ак: атак, бубак, ичек, кабак, кезек, конок, курак, кумак, машак,
мойнок, өзөк, сабак, тикенек, челек ж.б.
-дырык: бөлтүрүк, булдурук, кашкалдырык, кескелдирик,
көзүлдүрүк, көмөлдүрүк, кыпчылдырык, моюнтурук, ооздурук, сагалдырык,
тамандырык ж.б.
-кер: айлакер, айыпкер, боорукер, жароокер, жасакер, жоопкер, ишкер,
кызтаткер, пахтакер, саяпкер, соодагер,..
library_books
Өнүмдүү курандылар
Кыргыз тилиндеги дээрлик бардык куранды мүчөлөр уңгудагы (негиздеги)
тыбыштарга карата өзгөрүп, бир нече варианттарда колдонулат. Биз төмөндө
алардын баштапкы формасы деп эсептелген түрүн гана келтирдик.
-луу мүчөсү (байыркы формалары -лыг, -лык, -лы, -ты) өтө көп сын
атоочторду жасап, эң өнүмдүү куранды болуп эсептелет. Бул куранды төмөнкүдөй
маанилердеги сын атоочторду жасайт:
1. Зат..
library_books
Атооч сөздөрдөгү сөз мүчөлөрүнүн орун тартиби
Атооч сөздөр деп зат атооч, сын атооч, сан атооч, ат атоочторду
айтабыз. Грамматикалык белгилери боюнча этиштин кыймыл атооч жана
атоочтук өзгөчө формалары да атоочтор сыяктуу өзгөрүүлөргө дуушар болот.
Акыркылары, кыймыл атооч менен атоочтуктар - туунду формалар. Ошондуктан,
булардагы сөз мүчөлөрүнүн орун тартиби да атооч сөздөрдөгү сөз мүчөлөрүнүн
орун тартибиндей эле болот. ..
library_books
Причастие
Причастие в современном киргизском языке представляет собой глагольно-именную
форму, совмещающую грамматические признаки глагола и имени. Под именем в этом
плане правильнее всего понимать и прилагательное, и существительное, так как
причастия обладают чертами того и другого.
..