[Эл-Сөздүк онлайн словарь кыргызского языка](http://el-sozduk.kg/) [Учебники по кыргызскому языке и литературе : bizdin.kg](http://bizdin.kg/%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8/%D0%9E%D0%BA%D1%83%D1%83-%D0%BA%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B/) ..

[Эл-Сөздүк онлайн словарь кыргызского языка](http://el-sozduk.kg/) [Учебники по кыргызскому языке и литературе : bizdin.kg](http://bizdin.kg/%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8/%D0%9E%D0%BA%D1%83%D1%83-%D0%BA%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B/) ..

Сүйлөмгө морфологиялык талдоо жүргүзүү. ..

С и н т а к с и ч е с к и м (аналитическим) способом образуются сложные прилагательные. В их состав могут входить разные компоненты, которые представляют собой сочетания слов, объединенных сочинительной или подчинительной связью, и способных лексикализоваться в процессе речевой практики в единую единицу с обобщенным значенмем. Сложения с сочинительными отношениями между компонентами представл..

-гыр курандысы кайсы бир аракеттин натыйжасын аныкталгычтын белгиси катары көрсөтөт: алгыр куш, өткүр жигит. -калак (-калаң) курандысы кыймыл-аракеттин өзүн аныкталгычтын мүнөзүндөгү белги катары көрсөтөт: шашкалак (шашкалаң) киши, күйкөлөк адам. -гак курандысы аныкталгычтын ошол кыймыл-аракет менен мүнөздөлөр белгисин билдирет: соргок адам, тайгак жер. -..

-чаак курандысы өзү жалганган этиш сөздөгү кыймыл- аракеттин кишиде өнөкөт адат болуп кылгандык белгисин көрсөтөт: тарынчаак киши, мактанчаак бала, эринчээк адам, кызганчаак аял, урушчаак кошуна ж.б. -ыңкы курандысы аныкталгычтын кандайдыр бир кыймыл-аракеттик абалга дуушар болгондук касиетин билдирет: бозоруңку өң, салыңкы кабак, жүдөңкү кебете, көтөрүңкү үн, кубар..

-ма курандысы этиш сөздөргө жалганып төмөнкүдөй маанилердеги сын атоочторду жасайт: 1. Аныкталгычтагы башка бир зат аркылуу пайда болгон касиетти билдирет: дүүлүктүрмө дары, ууктурма газ, ээликтирме адат ж.б.. 2. Аныкталгычтын кандайдыр кыймыл аракеттен улам ишке ашуучу касиетин көрсөтөт: ачылма эшик, эзилме бойок, эшилме кум, асынма сумка ж.б. 3. Аныкталгычтын кайсы бир..

-көй курандысы аныкталгычтагы кандайдыр өнөкөт сапаттык белгини билдирет: намыскөй бала, тамашакөй киши, амалкөй адам. -дар курандысы жалганган заттын аныкталгычта бар экендигин, ага тиешелүү болгондугун көрсөтөт: карыздар киши, кабардар адам, жарадар жоокер, кусадар жүрөк, өкүмдар улук. -ий курандысы аныкталгычта кээ бир абстракттуу түшүнүктөрдүн бар экендигин ..

-кы курандысынын сын атооч жасоочу мүмкүнчүлүгү чектелүү. Бул куранды менен жасалган сын атоочтор төмөнкүдөй маанилерди билдирет: 1. Аныктагычтын мезгилдик касиетин билдирет: кышкы таң, жайкы оюндар, кечки убак, түнкү кооздук ж.б. 2. Аныкталгычтын мейкиндиктеги абалына карата белгисин көргөзөт: четки үй, ортоңку эшик ж.б. 3. Аныкталгычтын орундук абал ..

По морфологическому составу и соотношению с другими словами в языке прилагательные делятся на непроизводные и производные. К непроизводным прилагательным относятся слова, которые с точки зрения современного состояния языка нельзя разложить на морфемы: кызыл 'красный', ак 'белый', көк 'синий, голубой, зеленый', жапыз 'низкий', бийик 'высокий', сары 'желтый', чоң 'большой', к..

Сын атооч сөздөрдүн морфологиялык курамы өтө ар түрдүү. Уңгу сын атоочтор сан жагынан анча көп эмес: көк, боз, чоң, бош, ак, куу ж.б. Сын атоочтордун көпчүлүгү туунду сын атоочтор, алар сөз жасоонун морфологиялык жана синтаксистик жолдору менен жасалат. Сын атоочтордун морфологиялык жол менен жасалышы атооч уңгулар жана этиш уңгуларга сын атоочтун курандыларынын жалганышы аркылуу жүзөгө ашат. ..

Сын атооч сөздөр дайыма аныктагыч болуп, аны менен айкашып турган зат атоочтор аныкталгычтар болушат. Сүйлөм тизмегинде кээде аныкталгыч сөз түшүп да кала берет. Мындай учурда сын атооч сөз аныкталгычтын ордуна колдонулуп, анын грамматикалык маанилерин да өзүнө кабыл алат. Мисалы: Мыкты студенттердин берген жооптору бизди ыраазы кылат. Бул жерде мыкты деген сын атооч студенттердин де..

Качественные прнлагательные образуют две степени сравнения: сравнительную и превосходную. Степени сравнения показывают различное проявлсние одного и того же признака у разных предметов. Они могут выражаться синтетическим способом, с помощью специальных морфологических показателей, аналитическим, с использованием специальных усилительных слов, и синтаксическим, с помощью специальных синтакс..

Относительные прилагательные, уступающие качественным в количественном отношении, обозначают признак через отношение к какому-либо предмету, явлению, действию. Все они являются производными: партизандык курал 'партизанское оружие', шаардык аянтча 'городская площадка', илимий эмгек 'научный труд', даярдоочу класс 'подготовительный класс', далилдөөчү факт , 'факт, подлежащий доказательству..

Качественные прилагательные обозначают признаки предметов, явлений и живых существ непосредственно, как неотъемлемое внутреннее свойство. Все непроизводные прилагательные в современном киргизском языке являются качественными: ичке 'тонкий', ак 'белый', чоң 'большой', кең 'широкий', жаш 'молодой' и т. п. Есть значительная группа производных качественных прилагательных: акылдуу 'умный', ..

Сын атооч сөздөр тутумдук түзүлүшү жана морфологиялык өзгөрүү өзгөчөлүктөрү боюнча бирдей эмес. Кээ бир сын атооч сөздөр затка тиешелүү белгини, касиетти, сапатты анын өз мазмунуна, келбетине карата эле билдирсе, кээ бир сын атоочтор мындай касиеттерди башка заттар же башка белгилер аркылуу туюндурат. Айрым бир сын атоочтор касиет, белги, сапаттын түрдүүчө өзгөргөн абалын да билдире берер өзгөрүү..

Сын атооч сөздөр тутумуна карата жөнөкөй жана татаал сын атоочтор болуп бөлүнөт. Жөнөкөй сын атоочтор бир гана сөздөн (уңгудан) турат: ак, жашыл, кара, буурул, таттуу, кызык, акылдуу, адилеттүү, тоодой, белгисиз ж.б. Мисалы: Сапардын калың бети ого бетер тултуюп чыкты. (Ж.Мавлянов) Жер ыйлаган, жер солкулдаган катуу чабыш. (Т.Сыдыкбеков) Татаал сын атоочт..

Сын атооч сөздөр лексикалык маанилерине карай төмөндөгүдөй тематикалык топтордон турат: 1. өңдү, түстү билдирген сөздөр: көк, ак, кызыл, сары, кара, күрөң, жээрде, тору, куба, кочкул ж.б. 2. заттын ички, сырткы көрүнүш белгилерин билдирген сөздөр: түз, ийри, тоголок, сүйрү, бийик, узун, чоң, тар, кууш, бүкүр, жантык, кыйшык, кыңыр, чалыр, терең, калың, кең, кырдач, жапыз, жука, тайыз, жуму..

Кыргыз тилиндеги дээрлик бардык куранды мүчөлөр уңгудагы (негиздеги) тыбыштарга карата өзгөрүп, бир нече варианттарда колдонулат. Биз төмөндө алардын баштапкы формасы деп эсептелген түрүн гана келтирдик. -луу мүчөсү (байыркы формалары -лыг, -лык, -лы, -ты) өтө көп сын атоочторду жасап, эң өнүмдүү куранды болуп эсептелет. Бул куранды төмөнкүдөй маанилердеги сын атоочторду жасайт: 1. Зат..

Имя прилагательное -- часть речи, объединяющая слова, которые обозначают относительно постоянные, статичные признаки, качества, свойства, присущие предмету или предполагаемые у него. Они противопоставлены, с одной стороны, наречиям, которые выражают признак действия или признак признака, с другой -- существительным, которые обозначают сам предмет. Обозначая признаки и свойства предмета, прилагате..