Деепричастие на - ганы//-галы имеет две формы. Литературное является форма, образующаяся с помощью аффикса - ганы (-гени, -гону, -гөнү, -каны, -кени, -кону, -көнү) . Исторически она является, очевидно, сложной, включая в свой состав два аффикса: - ган (аффикс причастия) и - лы (древнетюркский аффикс обладания, восходящий к - лыг ). Наряду с этим есть форма, образующаяся путем присоеди..

Деепричастие на -а/-й. Аффикс этого деепричастия представлен пятью фонетическими вариантами: -а (-е, -о, -ө) -- после согласной основы и -й -- после гласной: бар-а, кел-е, көр-ө, сана-й . Отрицательная форма образуется с помощью отрицательного глагольного аффикса - ба и аффикса деепричастия - бай и «Образование временных форм и наклонений». (-бей, -бой, -бөй, -пай, -пей, -пой, ..

Кыргыз тилинде чакчыл сөздөрдү, жогоруда айтылгандай -ып, -а, -й, -ганы, -ганча, -гыча, -майынча мүчөлөрү уюштурат. Чакчылдарды уюуштуруучу бул мүчөлөрдү биз түзүлүшү боюнча жөнөкөй чакчыл мүчөлөр (-ып, -а, -й), татаал чакчыл мүчөлөр (-ганы, -ганча, -гыча, -майынча) деп экиге бөлөбүз. Анткени, булардын акыркыларын тарыхый жактан андан ары морфемаларга ажыратууга болот: -ганы > -ган + -ча; ..

Чакчылдар билдирген маанилер эки түрдүүчө болот. Биринчиден, алар адатта негизги этиштин тутумунда келип, грамматикалык маанилерден ажырап, лексикалык кыймыл- аракет маанилерин гана туюндуруп калат. Экинчиден, накта чакчыл турпатында келип айтылып, грамматикалык чакты, жакты жана сан маанилерин көрсөтпөй туруп, объектинин же субъектинин негизги этиш көрсөткөн кыймыл- аракетине кошумча болгон кыймы..

Деепричастием называется неспрягаемая грамматическая форма глагола, обозначающая действие в связи с другим действием, выраженным личной глагольной формой. Образуясь от глагольной основы, деепричастия сохраняют постоянные признаки глагола: выражают процессуальность, имеют залоговую характеристику, значение нереходности/неперсходности, образуют отрицательную форму, управляют теми же падежно-послело..

Биз буга чейин этиштин өзүнө тиешелүү жак, сан, чак, жана мамиле, ыңгай категориялары боюнча өзгөргөн формалары менен тааныштык. Башкача айтканда, этиш сөздөрдүн өзүнүн кыймыл-аракеттик, ал-абалдык лексика-грамматикалык негизги маанисин сактап, сүйлөм ичинде ар түрдүү грамматикалык формаларда өзгөрүү жөндөмдүүлүктөрүнөн түшүнүк алдык. Даана кыймыл-аракеттик, ал-абалдык маанилерди сактаган сөздөрдү..

Мамиле, ыңгай, оң, терс формаларда келген жөнөкөй этиштердин келер чак мааниси жак мүчөлөрү аркылуу туюндурулуп, жакталышта анчалык өзгөчөлүктөргө ээ боло бербейт. Биринчи жак мүчөлөрдүн толук түрүн да, кыскарган түрүн да кабыл ала берет: айтам, айтамын; сүйлөйм, сүйлөймүн. Экинчи жак дайыма жак мүчөлөрдүн толук түрүн кабыл алат: айтасың, айтасыз; сүйлөйсүң, сүйлөйсүз. Негизинен учур чак этиш..